- ψυχοθεραπεία
- Tο σύνολο των θεραπευτικών τεχνικών, που χρησιμοποιούν ψυχικά μέσα για τη θεραπεία ψυχωτικών και νευρωτικών καταστάσεων. Η σύγχρονη ψ. ξεκινά από θεραπευτικές μεθόδους που βασίζονται στην υποβολή και στην ύπνωση, που συνδέονται με τη θεωρία του Γερμανού γιατρού Φραντς ‘Aντον Μέσμερ επί του ζωικού μαγνητισμού και διαδόθηκαν ευρέως κατά τον 19o αι., ιδίως στον κύκλο της γαλλικής ιατρικής (A.A. Λιεμπό, I. Μπερνέμ, Ζ.Μ. Σαρκό). Ύστερα από μια φάση παρακμής, η θεραπεία δι’ υποβολών και υπνωτισμού επανεκτιμήθηκε και χρησιμοποιήθηκε π.χ. στην τεχνική της αυθυποβολής του Φ. Κουέ, και της υποβαλλομένης σκέψης του Ν.Β. Πιλ. Παρόμοιες με αυτές τις θεραπείες είναι μερικές μέθοδοι, όπως η αυτογενής training του Γκ. X. Σουλτζ ή η προοδευτική χαλάρωση του Ε. Γιάκομπσον, που συνίστανται σε ασκήσεις αυτοσυγκέντρωσης και εκπαίδευσης της θέλησης και προέρχονται απευθείας από την αρχαία ανατολική πρακτική της γιόγκα. Η γιόγκα άλλωστε μπορεί να αναφερθεί μεταξύ των ψυχοθεραπευτικών μεθόδων, εφόσον με την αυτοσυγκέντρωση, σε συνδυασμό με προοδευτικές και συντονισμένες σωματικές ασκήσεις και με τον έλεγχο της αναπνοής, επιδρά επί του νευροφυτικού συστήματος, επιτυγχάνοντας αυτοέλεγχο οργανικό και ύστερα ψυχικό. Όλες αυτές οι τεχνικές καταλήγουν στις αρχές της ψυχοσωματικής ιατρικής, γιατί τείνουν στην ψυχική αυτοεκπαίδευση διά του ελέγχου των οργανικών λειτουργιών· οι αναλυτικές μέθοδοι, αντίθετα, βασίζονται στην αναζήτηση των μη συνειδητών συμπλεγμάτων που προκάλεσαν την τραυματική κατάσταση και αποβλέπουν στην ενεργοποίηση αυτών των συμπλεγμάτων και εκ τούτου στην επαναφορά του ατόμου στο φυσιολογικό. Στη βάση αυτών των θεραπειών, αν και με διαφορετικές κατευθύνσεις, είναι η ψυχανάλυση του Φρόυντ, η οποία υπήρξε αποφασιστική στροφή για τη σύγχρονη ψ. Σήμερα η ψυχαναλυτική είναι περισσότερο ευέλικτη από αυτή του Φρόυντ (π.χ. η περίοδος ανάλυσης είναι μικρότερη) και τείνει στην επανασυγκρότηση της προσωπικότητας του ατόμου, δρώντας περισσότερο επί του Εγώ παρά επί του Ασυνειδήτου. Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνονται οι ψυχαναλυτικές κατευθύνσεις των αποστατών του Φρόυντ, δηλαδή του Καρλ Γιουνγκ και του Άλφρεντ Άντλερ οι ομαδικές ψυχοθεραπείες και, μεταξύ αυτών, το ψυχόδραμα του Μορένο. Στην ομαδική ψ. ο ασθενής, μαζί με άλλα 5 έως 10 άτομα, μπορεί, συζητώντας και συγκρίνοντας, να δει πληρέστερα τον εαυτό του και τα συμπλέγματά του και συγχρόνως μπορεί να δημιουργήσει πολλαπλές σχέσεις συναισθηματικής μεταβίβασης (transfert) των συμπλεγμάτων του. Η εισαγωγή ενός νευρωτικού σε ένα ορισμένο σύστημα κοινωνικών σχέσεων δικαιολογείται από το γεγονός ότι σε αυτόν συμβαίνει συνήθως μια ρήξη με τον κόσμο που τον περιβάλλει. Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί η εργασιοθεραπεία, που εφαρμόζεται σε ψυχιατρεία με τον σκοπό επαναδιοργάνωσης της προσωπικότητας του πάσχοντος.
Η ψ. της παιδικής ηλικίας χρησιμοποιεί εκφραστικές μεθόδους, που επιτρέπουν στο παιδί να εκφράσει τις ψυχικές του συγκρούσεις σε συμβολική μορφή ή παιχνίδι, τόσο ατομικό όσο και ομαδικό (σχέδιο κ.ά.).
* * *η, Ν1. το σύνολο τών μεθόδων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία τών ψυχικών νόσων2. ιατρ. θεραπεία που ασκείται με ψυχολογικές μεθόδους.[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. γαλλ. psychotherapie < psycho- (< ψυχή + θεραπεία). Η λ. μαρτυρείται από το 1893 στην εφημερίδα Εστία].
Dictionary of Greek. 2013.